НАкС со серија објави по повод 30 години независност на Македонија


11 ноември 2021|inНовости


Независноста на Република Македонија донесе слобода граѓаните самите да одлучуваат за судбината на својата држава. Од тој момент, самите сме одговорни и заслужни за општествените напредоци и прогрес кој сме го оствариле, но и за сите проблеми кои не сме ги решиле.

По тој повод, Независниот академски синдикат создаде серија на објави, кои во наредниов период ќе се објавуваат на фејсбук-страницата на НАкС, низ кои ќе ги изложиме состојбите во високото образование во изминативе 30 години.

Следете нè на фејсбук!

Во прилог споделуваме дел од објавените содржини.



Колективен договор

За прв пат во историјата на независна Македонија, на 04.05.2021 година, потпишан е гранков колективен договор за високо образование и наука, помеѓу СОНК и МОН, кон кој се приклучи и НАкС, со којшто започна решавањето на долгогодишните наталожени системски проблеми.
Колективниот договор опфаќа:
• Нормирање и унапредување на правата на работен однос во секторот високо образование и наука;
• Транспарентно уредување на платите во државното образование и обезбедување на нивен континуиран раст;
• Позиционирање на синдикатите и синдикалните права.
• За прв пат се воведува категоријата на АВТОНОМИЈАТА (академска слобода, автономија на управувањето, неповредливост на просторот, финансиска автономија, кадровска автономија и неприкосновеност на автономијата) како причина за штрајк, со што се заштитува како највисок дострел и најголема одговорност.

Борбата за подобар општествен статус и значително поголеми материјални права на сите вработени во високото образование и науката, за поголем квалитет на високото образование и враќањето на дигнитетот на академската заедница продолжуваат уште поревносно.


Автономија или авторитарност?

Во првиот колективен договор, кој се потпиша во мај 2021 година, за прв пат се воведува категоријата АВТОНОМИЈА (академска слобода, автономија на управувањето, неповредливост на просторот, финансиска автономија, кадровска автономија и неприкосновеност на автономијата) како причина за штрајк, со што се заштитува како врвна вредност.
 
Сепак, во академската средина некои ја сфаќаат автономијата како „слобода да бидат авторитарни“. Самоволието при управувањето, злоупотребувањето на авторитетот и моќта во корист на поединци или интересни групи ги еродираат професионалните стандарди и го оневозможуваат напредокот на универзитетите.

Најдобрите универзитети од Македонија „не ни котираат“ на некои листи

Иако листите кои ги рангираат универзитетите не секогаш се најдобриот индикатор за нивниот квалитет, не е добар знак доколку УКИМ како најстар универзитет во државата не е воопшто рангиран на Шангајската листа од 1000 најдобри универзитети. На листата од Центарот за рангирање на универзитетите од ОАЕ, УКИМ се наоѓа на 1.917. место.
На Вебометрикс се наоѓа на 1.607 позиција, за 444 места подоле од 2012 година.

На маргините на буџетските приоритети

Финансирањето на науката и научните истражувања во нашата земја изнесува помеѓу 0,1 и 0,2% од бруто-домашниот производ, за разлика од земјите во Европа кај кои стратегијата „Европа 2020“ предвиде до 2020 година да постигнат одвојување од 3% од бруто-домашниот производ.